नांदगाव :
मारुती जगधने तालुक्यात अजुन ७०% पेरण्या होणे बाकी आहे .ज्या भागात पाऊस झाला तेथे पेरण्यात बर्यापैकी होत आल्या अशातच बोगस बियाने संदर्भात राज्यात धरपकड चालू आहे.शिवाय भाजीपाला तेजीत आल्याने अल्पभुधारक शेतकरी भाजीपाला लागवडीकडे वळाला आहे .त्यातच बोगस बियाने ही प्रकरणे राज्यात गाजत आहे
अशे असताना कृषी विभागाने शेतकर्याना सावध करुन पेरणीस योग्य व दर्जेदार बियाने घेण्यास विशेष लक्ष द्यावे
खरिप पेरणी म्हणजे शेतकर्याचा जीव आत्माच असतो. खरीप हंगाम मुख्यतः जून ते सप्टेंबर या काळात असतो. या हंगामात भात, मका, सोयाबीन, तूर, मका, बाजरी,ज्वारी कडधान्य, तृणधान्य आणि भाजीपाला यांसारख्या पिकांची पेरणी केली जाते. खरीप पेरणीचा यशस्वीपणे आटोपून शेती उत्पादन वाढविण्यासाठी कृषी विभाग महत्त्वाची भूमिका बजावतो.यात कृषी विभागाची जबाबदारी काय असते.
पेरणीपूर्व तयारी वेळोवेळी शेतकर्यांना मार्गदर्शन
जमीन सुधारणा: पेरणीपूर्व जमिनीची योग्य तयारी करणे, यामध्ये जमिनीची नांगरणी, पलटी नांगरणी व फळबागांच्या जमिनींचे शुद्धीकरण करणे महत्त्वाचे आहे.त्या नंतर
बियाण्यांची निवड: उच्च प्रतीची, रोगप्रतिबंधक आणि स्थानिक हवामानाला अनुकूल असणारी बियाणे निवडणे.
खत व कीटकनाशकांची व्यवस्था आवश्यकतेनुसार खत आणि कीटकनाशकांचा पुरवठा करणे, तसेच त्यांच्या योग्य प्रमाणात वापराबाबत शेतकऱ्यांना मार्गदर्शन करणे.
पाणी व्यवस्थापन काय करावे
सिंचन व्यवस्था: पाणी नियोजन करणे, जेणेकरून पिकांना योग्य प्रमाणात आणि योग्य वेळेस पाणी मिळू शकेल.
जलसंधारण जलसंधारणाच्या विविध उपायांचा अवलंब करून पाण्याचा योग्य वापर सुनिश्चित करणे.
प्रशिक्षण व तंत्रज्ञान हस्तांतरण:
– शेतकरी प्रशिक्षण: शेतकऱ्यांना आधुनिक पद्धती, नवीन तंत्रज्ञान आणि प्रगत कृषी तंत्रज्ञानाबाबत प्रशिक्षण देणे.
प्रदर्शन आणि कार्यशाळा:शेतकऱ्यांसाठी विविध प्रदर्शन आणि कार्यशाळांचे आयोजन करणे, जेणेकरून ते नवीन तंत्रज्ञान आणि पद्धतींचा अवलंब करू शकतील.
कृषी विस्तार सेवा:
– कृषी सहाय्यक:गावागावात कृषी सहाय्यक नेमून शेतकऱ्यांना त्वरित मदत पुरवणे.
-महत्वपूर्ण माहितीचा प्रसार:कृषी विभागाच्या विविध माध्यमांद्वारे शेतकऱ्यांना हवामान, बाजारभाव, कीटकनाशकांचा वापर याबाबत त्वरित माहिती पुरवणे.
विपणन आणि कर्ज सुविधा:
– शेती उत्पादनांचे विपणन शेतकऱ्यांच्या उत्पादनांना योग्य बाजारपेठ उपलब्ध करून देणे, तसेच समर्थन मूल्य प्रणाली लागू करणे.
कर्ज सुविधा: शेतकऱ्यांना पेरणीसाठी आवश्यक वित्तीय सहाय्य पुरवणे, सहकारी बँका आणि अन्य वित्तीय संस्थांमार्फत कर्ज पुरवठा करणे.
नैसर्गिक आपत्ती व्यवस्थापन:
-आपत्ती निवारण:पाऊसफुल, पूर, वादळ यांसारख्या नैसर्गिक आपत्तींच्या वेळी शेतकऱ्यांना त्वरित मदत पुरवणे.
विमा योजना: पिक विमा योजना कार्यान्वित करून शेतकऱ्यांना संभाव्य नुकसानापासून संरक्षण देणे.
निष्कर्ष
खरिप पेरणीच्या काळात शेतकऱ्यांना विविध समस्यांचा सामना करावा लागतो. कृषी विभागाच्या प्रभावी योजनांमुळे आणि त्यांच्या जबाबदार्या पूर्ण करण्यात येणाऱ्या प्रयत्नांमुळे शेतकऱ्यांना यशस्वीपणे शेती करता येते. कृषी विभागाच्या सर्वांगीण प्रयत्नांमुळे शेती उत्पादन वाढवून शेतकऱ्यांचा आर्थिक स्तर उंचावतो. यामुळे शेती क्षेत्राचा विकास होऊन देशाच्या अर्थव्यवस्थेलाही चालना मिळते.या वर्षी खरीप हंगामात शासनाकडुन शेतकर्याना मोफत पुरविले जानारे बियाणे संदर्भात कृषी विभागाने वाटप केलेली बियाने लावा घेतलेले शेतकरी तसेच इतर वस्तूचे झालेले वाटप या संदर्भात सविस्तर माहिती शेतकर्या पर्यंत प्रसिध्द करण्याची मागणी होत आहे .